Regionaal Landschap Zuid-Hageland organiseert jaarlijks opleiding voor gemeentelijke groendiensten



Delen

“Het heeft geen zin om het landschap in te richten met bijvoorbeeld aanplanten, als je ze achteraf niet goed beheert. Dan is je natuur- en landschapswinst uiteindelijk nul. Met deze opleidingen willen we de duurzaamheid van onze projecten maximaliseren”.

Leendert Quintens, landschapsarchitect bij RLZH

Sinds 2016 heeft Regionaal Landschap Zuid-Hageland een Loket Onderhoud Buitengebied. Dit Loket geeft advies over landschapsbeheer aan gemeenten, maakt beheerplannen op en coördineert jaarlijks ook meer dan 4000 uren groenjobs voor landschapsbeheer in de open ruimte. Jaarlijks organiseert het Loket ook opleidingen voor gemeentelijke groendiensten. Landschaps- en biodiversiteitsversterking zijn hierbij steeds de leidende principes.

De laatste jaren groeide de vraag vanuit de gemeenten van Zuid-Hageland om in te zetten op kleinschalige onthardingsprojecten in de bebouwde ruimte. In die context ondervonden we de nood om te kijken naar verschillende aanplantingsvormen in plantvakken. Daarnaast komt er regelmatig vraag om advies vanuit de gemeente over vaste planten die het goed doen in tijden van klimaatverandering en die niet te intensief beheerd moeten worden.

Samen met Inverde en lesgever Wim Collet bokste het regionaal landschap in 2024 daarom een tweedaagse opleiding voor deskundigen ‘groen’ van de gemeenten en steden in elkaar: ‘plantenkeuze in de publieke ruimte’.

De opleiding bestond uit twee luiken: op de eerste dag lag de focus op het gebruik van meerjarige vaste planten in plaats van éénjarigen. Deze laatsten vragen echter een intensief beheer. Binnen de opleiding werd dan ook een pleidooi gehouden voor meerjarige vaste planten die de biodiversiteit bevorderen, een gezonde groei vertonen, weinig beheer vragen en esthetisch interessant zijn.

De groep ging samen in de regio ook een aantal plantvakken (klein en groot) bekijken en analyseren. Een aantal deelnemers stuurden op voorhand al foto’s door van plantvakken uit hun gemeenten, die tijdens de opleiding aan een grondige analyse onderworpen werden.

© RL Zuid-Hageland
© RL Zuid-Hageland

Bij het maken van keuzes voor de (her)inrichting van plantvakken, begin je steeds bij de bodem. Stap één is dus een grondboring tot 1 meter diep! Een goede bodemzorg bepaalt immers de toekomst van je plantvak. De planten op het juiste tijdstip de grond in steken, geeft hun al een goede start. Het kiezen van de juiste planten is een ware kunst, omdat je met veel zaken rekening moet houden: de bodem, de lichtbehoefte, de zichtassen (hoe hoog mag de begroeiing worden?), de concurrentiekracht van de planten,…

Het tweede opleidingsdeel ging dan ook meer over plantencombinaties en plantafstanden. De natuurlijke situatie is steeds de leidraad om goede keuzes te maken. Daarnaast vertrek je steeds vanuit het doel voor dit plantvak: hoe wil je dat het er uiteindelijk uitziet? Het eindbeeld zal de plantenkeuze bepalen, maar ook de beplantingsmethode en de beheervorm.

Dit hebben de deelnemers alvast onthouden:

  1. Selecteer je planten op basis van hun onderliggende concurrentiekracht: zo ben je zeker dat elke plant het haalt!
  2. Een goede plantencombinatie zorgt voor minder nood aan beheer;
  3. Zorg voor een ‘bloeiboog’ in je plantenkeuze, met planten die op verschillende tijdstippen bloeien;
  4. Kies planten die niet te hoog worden, zo heb je minder snoeiwerk en kunnen de planten natuurlijk uitgroeien;
  5. Werk in ieder geval met gelaagdheid: bodembedekkers, opgaande vaste planten, kleine struiken… 

Collega Leendert blikt tevreden terug op de opleiding: “Voor het regionaal landschap is het ook belangrijk om alle deskundigen groenbeheer van onze gemeenten eens samen te brengen. Zo kunnen ze een netwerk opbouwen en kennis uitwisselen. Voor sommigen was dit een opfriscursus, anderen hebben ook nieuwe kennis opgedaan. Maar de uiteindelijke bedoeling van deze opleidingen is het samen werken aan een duurzaam landschapsbeheer, tot in de bebouwde omgeving.”