Palynologie?!

Met het project Future floodplains buigen onderzoekers van de KU Leuven zich de geschiedenis van de Grote Getevallei. Archeologen gingen voorheen al aan de slag met verkoolde plantenresten van neolithische landbouwnederzettingen in Wange en Overhespen. De bewoners teelden er verschillende soorten tarwe, erwten, hazelnoten en sleedoorn. Tijdens het nieuwe onderzoek werden op verschillende plaatsen in de Grote Getevallei nabij Linter pollenanalyses uitgevoerd. Deze data leren ons dat 5400 jaar geleden er een ontbossing heeft plaatsgevonden in de regio. De onderzoekers leiden daaruit af dat de inwoners van de nederzettingen als Wange en Overhespen het bos in de omgeving van de Gete kapten om aan landbouw te doen. Uit het feit dat er op diezelfde onderzoeksplaatsen geen pollen van voedselgewassen terug te vinden waren, blijkt dat de vroege landbouwers de riviervallei zelf met rust lieten en de akkers op de hellingen werden aangelegd. Vanaf 4500 jaar geleden nam de ontbossing er nog toe, maar 1000 jaar later zien we dat de oorspronkelijke elzenbroekbossen zich herstellen. Deze fase is van korte duur, want al snel volgen nieuwe ontbossingen. Rond het jaar 600 na Christus kon de natuur een laatste keer op adem komen voor de vallei van de Grote Gete definitief van een moerasgebied werd omgevormd tot een relatief grote vlakte met 1 duidelijk rivierkanaal.

Ook op andere plaatsen in onze regio krijgen we door archeologisch onderzoek zicht op het historisch landschap. Aan de oostelijke kant van de vestingwerken rond Zoutleeuw werden de afgelopen jaren meerdere archeologische onderzoeken uitgevoerd, voorafgaand aan de nieuwbouwwerken. Uit één van de onderzoeken hebben we alvast resultaten uit het pollenonderzoek. Het Vlaams Erfgoed Centrum onderzocht het dieet van de stadsbewoners in de 12e en 13e eeuw. Opgravingen leverden stalen op van de voedselgewassen ijzerhard, biet en vlierbessen. Mogelijk werd ook maanzaad of slaapbol en de verfplant wouw geteeld in deze periode. Die laatste kan gelinkt worden aan de bloeiende lakenproductie in de stad. Vanaf de 2e helft van de 13e of het begin van de 14e eeuw werden naast vlier ook tuinboon, druif en walnoot gegeten door de bewoners van Zoutleeuw. In deze periode was het landschap er vrij open. In de omgeving kwamen akkers en graslanden voor. Verder was er wat kreupelhout aanwezig met eiken en hazelaarstruiken.

In 2017 voerden archeologen van ‘Monument Vandekerckhove’ een kleinschalig archeologisch onderzoek uit, zo’n 300m ten noordoosten van het Warandebos in Rummen.

Daar was de aanleg van een bufferbekken gepland. Ze vonden in de bodem allerlei sporen van greppels, grachten en een poel. De archeologen dateren deze sporen ergens midden 14e eeuw – midden 15e eeuw. Ze behoorden dus vermoedelijk bij de indrukwekkende burcht van Rummen. De onderzoekers namen grondstalen van de onderste lagen in de poel en lieten die onderzoeken op pollen. Deze analyse toonde aan dat het landschap ten tijde van de burcht bestond uit een open bosvegetatie met struiken. Open bossen en kreupelhout werden afgewisseld met akkers, open plekken met kruiden en ruigten, weilanden en heidevelden. Er werd graan verbouwd op akkers, vermoedelijke rogge, maar mogelijk ook hennep en/of hop.