Heeft u vroeger ooit een Eikelmuis gezien of nam u recent een Eikelmuis waar?
Dat je niet altijd recht in je schoenen moet gestaan hebben om geïdoleerd te worden, weten we al langer. Denk maar aan iconische figuren zoals Billy the Kid, de Daltons of Jack the Ripper. Onlangs werd er op eBay ook enorm geboden op NBA-verzamelkaartjes van oud-basketbalspeler Mark Jackson. Niet zozeer vanwege zijn succesvolle carrière, wel omdat bleek dat de gebroeders Me...nendez, alias de moordbroers, in het publiek herkenbaar waren.
Zo heeft ook de aanwezigheid van Eikelmuizen, lokaal ook wel ‘fruitratje’ genoemd, altijd al gemengde gevoelens opgeroepen bij de mensen die hen op bezoek kregen. Enerzijds vond men het jammer dat deze fruitrovers aan de oogst zaten, maar anderzijds beleefde men vaak intens mooie momenten wanneer men van deze nachtelijke charmeurs een glimp kon opvangen. Dat getuigen alvast de fonkelende oogjes wanneer men oudere mensen ondervraagt die de diertjes nog kennen uit hun jeugdjaren.
Dat de Eikelmuis in onze contreien veelvuldig voorkwam, is zeker. De voorliefde voor fruit en de eigenaardige gewoonte om de wintermaanden al slapend door te brengen op beschutte plaatsen bracht de eikelmuis algauw in de woonomgeving van de mens. Rustige schuurtjes, zolders en tuinhuisjes bieden een ideale slaapplaats en vaak kan deze slaapmuis net vóór het begin van de winterslaap haar buikje nog vol eten met fruit en noten, die vroeger op geen enkel boerenerf ontbraken en ook in vele particuliere tuintjes groeiden. Eerdere onderzoeksinspanningen van de Zoogdierenwerkgroep van Natuurpunt toonde aan dat de soort een duidelijke voorkeur vertoont voor de Leemstreek en de Westkust. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn de aanwezigheid van grotere aantallen ongewervelden in de kalkrijkere regio's (bijvoorbeeld de voor Grote Getevallei typische Wijngaardslak) en de aanwezigheid van meer boomgaarden, in combinatie met houtkanten en bosschages, in de zuidelijke helft van Vlaanderen.
Fruitratjes zijn aan het begin van de 21e eeuw echter lang niet meer zo algemeen. Zelfs op Europese schaal merkt men een aanzienlijke achteruitgang van het aantal vindplaatsen. Het versnipperen van het landschap en het verdwijnen van hoogstamboomgaarden, houtkanten met bijhorend hakhoutbeheer en andere landschapselementen aan een schrikwekkend tempo, is samen met het toenemende pesticidengebruik wellicht de belangrijkste oorzaak van deze achteruitgang. Zoals het beruchte individuen betaamt, zijn ze pas echt geliefd wanneer ze er niet (of nauwelijks) meer zijn. Zo opende in september 2018 in Drieslinter het Avonturenpad, met de provinciale koesterbuur Eikelmuis als totem.
In 2019 zal door Natuurpunt en het Regionaal Landschap Zuid Hageland een project worden uitgevoerd rond de opwaardering van de ‘Ijzerenweg’, de oude spoorlijn Tienen-Diest die Linter doorkruist. Met dit project willen we enerzijds de streektypische biodiversiteit bevorderen en anderzijds het maatschappelijk draagvlak voor het behoud van de biodiversiteit verhogen. Zo is Natuurpunt momenteel op zoek naar sporen van Eikelmuis op en rond de IJzerenweg en bij uitbreiding het ganse grondgebied van Linter. De eerste resultaten lieten niet lang op zich wachten! Zo vernamen we vorige maand dat slechts enkele jaren geleden nog Eikelmuis in Drieslinter werd gezien (pers. med. M.P. Van Langenhoven).
Heeft u vroeger ooit een Eikelmuis gezien of nam u recent een Eikelmuis waar? Bracht je kat een eikelmuis mee naar huis? Jammer, maar ook dode dieren hebben een belangrijke waarde. Ze vertellen ons meer over de verwantschap tussen de dieren in de Vlaamse populatie. Geef ons zo snel mogelijk een seintje en bewaar ze tijdelijk op een koele plek of in de diepvriezer. Zoek met ons mee en help ons zo te bouwen aan een toekomst voor deze bedreigde soort in Linter.
Meer info: natuurpunt.linter@gmail.com
Tekst: W. Fourie
Het project wordt gerealiseerd met de steun van provincie Vlaams-Brabant